Çizgi filmlerin çocuk gelişimindeki etkisini değerlendirirken çocuğun yaşı mutlaka hesaba katılmalıdır. İçerik ne kadar eğitici, sosyal ve gelişimle uyumlu gözükürse gözüksün, 2 yaş altı çocukları, çizgi filmler de dahil olmak üzere T V’den uzak tutmak gerekir. Örneğin, 2007 yılında Journal of Developmental Psychology’de yayınlanan bir çalışmaya göre, 8-16 aylık dönemde bir bebeğin TV seyrettiği her saat başına 3 yaşındaki dil becerisinin 6-8 kelime daha geri olduğu gösterilmiştir. Ayrıca TV’ye maruz kalan 12-36 aylık çocukların hafıza, dikkat ve odaklanma becerisi bakımından TV’yle tanışmayan çocuklara göre dezavantajlı olduğu bulunmuştur.
Yaşamın ilk yıllarında dil ve zeka gelişimi çok hızlıdır. Araştırmalara göre beyin gelişiminin %70’i yaşamın ilk yılında tamamlamaktadır. TV ise beynin gelişim mekanizmasına aykırı prensiplerle çalışır. Bir bebeğin görsel olarak derinlik, boyut, perspektif farklılıklarını anlaması beyin gelişimi adına attığı en önemli adımdır. Oysaki, çizgi film açık olduğunda bile TV’deki görüntüler bebeklerin boyut farklılıklarını anlamasına engel olur: iki boyutlu bir çizim ile üç boyutlu gerçek bir nesne arasındaki farkı bebekler TV’den öğrenemezler.
Hatta bebekler TV ekranında gördükleri şeyleri ayrı ayrı figürler olarak değil bir bütün olarak algılarlar. O sebeple de figürleri takip edip izlemek yerine, ekranın tamamına adeta hipnotik bir etkiyle ve boş gözlerle dalıp giderler.
Çocuklarda dil gelişiminin nasıl ortaya çıktığını öğrendiğimizde, TV’nin çocuklarda dil becerilerini de neden olumsuz etkilediğini kolayca anlarız. Erken yıllarda dil gelişimi yüz ifadesi, ses tonu, işaret gibi pek çok sosyal ipucuna bağlıdır.
Çocuklar kelimelerin anlamlarını söylediklerimizden çok nereye baktığımız, nasıl bir ses tonuyla söylediğimiz, neye işaret ettiğimizi gibi sosyal ipuçlarından yola çıkarak çözerler. Ayrıca çocuklar için dili öğrenmenin en iyi yolu, konuşmanın tanıdık bir kişi tarafından ve kendisiyle soru-cevap gibi karşılıklı olarak yapılması durumudur. Bırakın herhangi bir tv programını çoğu çizgi filmde bile bu sosyal ipuçları ve karşılıklı etkileşimden eser yoktur. O sebeple, çocuklar TV ya da çizgi film izleyerek dil öğrenemezler. Bu bilgiler doğrultusunda, çocuğunuzu 2 yaşın altında ekrandan kesinlikle uzak tutmanızı tavsiye ederim.
2 Yaş ve Sonrasında Kontrollü Şekilde Çizgi Film Seyrettirilebilir.
Çocuğunuza, dil ve beyin gelişimi adına belirli bir seviyeye geldiği 2 yaş ve sonrasında günde yarım saati geçmemek koşuluyla yaşına uyumlu içerikleri olan çizgi filmler seyrettirebilirsiniz. Bazı içerikler, örneğin Disney Play House serisi çocukların kolayca özdeşleşip sevebileceği karakterler üzerinden eğitici içerikler sunmaktadır.
Çocuğunuza izlettirdiğiniz çizgi filmlerde karakterlerin şiddet kullanmadığından, sosyal açıdan uyumlu kişisel özeliklere sahip olduğundan, duygularını ifade ettiğinden, cinsiyet ayırımcılığı yapmadığından emin olmanız gerekir. Özellikle 3-6 yaş arası çocuklar en çok gözlem ve taklit yoluyla öğrenir, yeni beceriler kazanırlar. Bu açıdan hem kendi davranışlarımız hem de çizgi filmlerde sunduğunuz karakterlerin davranışları bakımından 3 yaş ve sonrasında dikkatli olmak gerekir.
Çocuğunuzun çizgi filmlerde karşılaştığı karakterler, gerçek hayatta çocuğunuza öğretmeye çalıştığınız şekilde hareket ediyor olmalıdır.
Diğer yandan çizgi filmlerin eğiticilikten öte öncelikli olarak eğlendirme amaçlı olduğunu da hatırlamalıyız. Çocuğunuzu eğitme ve geliştirme rolünü çizgi-filmlere ya da tv’ye bırakmak gibi bir durum asla söz konusu değildir. Günümüzde özellikle eğitimsiz çocuk bakıcıları bu hataya fazlasıyla düşmektedir. Gelişimine uygun içerikler sunuyor düşüncesiyle gün boyunca çocuğu çizgi filmlerle oyalamak oldukça yaygındır ama bu durum çok büyük sakıncalar doğurur. Çocuklarda obezite, dil gelişim gerilikleri, dikkat bozuklukları hatta otizm gibi pek çok ciddi problem uzun süreli tv’ye maruz kalmakla ilişkili bulunmuştur.
Doğru içeriklere sahip çizgi filmler kontrollü şekilde yani saat kısıtlaması yapılarak izlettirilirse çocuğunuzun gelişimine eğitici ve eğlendirici yanıyla katkı sağlar. Ama içerikler ve zamanla konusundaki kontrolünüzü kaybederseniz çocuğunuzun gelişimine tahmin edilemeyecek kadar büyük zararlar verir. Çizgi filmler konusunda kontrollü ve dikkat olma rolü her zaman ebeveyndedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder